Inhoud van het laatste nummer, nr.6-2024
Oktober
Een tsunami
van oranje, geel, rood, bruin.
Aan bosrand, lanen, in de tuin.
Maand van druiven,
paddenstoelen, lage zonnen.
Weken van grijs zijn overwonnen.
De laatste vlinder, in de oude bramenstruik;
zingt een lied van de zon in de bomen,
de zon op de grond.
Hij wist dat dit zou komen.
Daarom bleef hij in leven. Maandenlang.
Doorbrak de stervenskring.
Want dit wilde hij meemaken; het kleine ding.
Fluistert, beide vleugels gespreid:
“Mogen alle kleuren aan de bomen,
wonen in je hart in wintertijd”.
Tekst: Wiel Hupperets, Maastricht.
Es de aert kos kalle
“Heilig” bos in Houthem en oude versterkingen (5) in Meerssen
Hary van Aken, Klimmen
Voordat ik de versterkingen in en rond Meerssen onder de loep neem, besteed ik nog even aandacht aan het oude “heilige” karakter van het Ravensbosch. Het lijkt er op dat mensen al sinds de Romeinse tijd graag in die omgeving begraven wilden worden.
In Meerssen is de Basiliek de opvolger van een kapel van Karel de Grote.
De fundamenten van het paleis en de vermoede versterkingen zijn echter helaas nog niet gelokaliseerd. Tussen Meerssen en Maastricht passeren we in de volgende editie enkele
voormalige waterburchten.
Een burcht of kasteel moet aan drie eisen voldoen: Het dient een versterkt
huis (1) te zijn geweest van een adellijke familie (2) in de Middeleeuwen (3). Een versterking hoeft niet aan die eisen te voldoen.
Ophovenermolen
Op stap in de Regio
Stadspark Sittard
Herman Langen, Eygelshoven
Een bezoek aan het stadspark van Sittard is zeer zeker de moeite waard. Het park ligt ten zuiden van de
historische binnenstad, tussen de wijken Ophoven en Kollenberg. Neem plaats op een bankje aan de
rand van de grote vijver of een ander bankje in het park en geniet van de rust. De zang en het gekwetter
van de vogels zullen uw oren verwennen. Kijk hoe de Aalscholver (Phalacrocorax carbo) na een duik in
het water zijn vleugels spreidt om het verenpak te laten drogen. Voer de watervogels niet! Dat is slecht
voor hun hormoonhuishuishouding. De vijvers in het park worden gevoed door aanwezige bronnen en
wateren af op de nabije Geleenbeek en Molenbeek.
Wilde flora – een belicht Dingetje
Een lichte verslaving aan viooltjes
Jan van Dingen, Liempde
In het voorjaar, en zeker in april wordt mijn belangstelling voor viooltjes weer wakker. Hoe dat precies werkt weet ik niet, maar mijn vrouw zette een schaal met bloeiende viooltjes op de tafel onder het afdak en zodra de bloemen verschenen was mijn interesse er ook weer: Viooltjes, leuk! Ik heb al langer ‘last’ van deze ‘verslaving’, want in 1984 (veertig jaar geleden!) verscheen mijn eerste artikel over deze bloemen! Dat artikel stond in D’n Haamsjeut, destijds het blad van IVN Ulestraten en tegenwoordig van
IVN Meerssen én Ulestraten. Zo’n tien jaar later maakte ik een update en inmiddels zijn we weer dertig jaar verder. Viooltjes vind ik nog steeds mooi én interessant.
Nachtvlinders
Nachtvlinder: Meriansborstel (Calliteara pudibunda)
Wiel Felder, Bocholtz
De Meriansborstel is een onopvallende, grauwe nachtvlinder uit de familie van de spinneruilen (Erebidae). Deze soort is vernoemd naar de bekende Duitse entomologe, vlinder- en
insectenschilderes Maria Sibylla Merian. De rups is daarentegen
een opvallende verschijning, doorgaans groengeel met met vier haarborstels op de rug, lijkende op scheerkwasten en een mooie rode staart. Het tweede deel van de naam
verwijst naar de opvallende ‘scheer”-borstels op de rug van de rups.
De harige rups voedt zich met met bladeren van diverse struiken en bomen, die als waardplant dienen, zoals eiken, wilgen, berken, meidoorns en Prunussoorten. De cocon overwintert in de strooisellaag
Zichtbare mijngeschiedenis in de Euregio (4)
Een aanvulling
Herman Langen, Eygelshoven
In de edities 1, 2 en 3 van 2024 publiceerde ik een drieluik over zichtbare mijngeschiedenis in de Euregio.
In deel 2 werd een aantal tot de verbeelding sprekende mijnmonumenten belicht. Uiteraard heb ik niet beoogd om hierbij 100% volledig te zijn.
Nu blijkt dat ik inderdaad niet op de hoogte ben geweest van alle mijnmonumenten in de Euregio.
Voetspoor 348
Avontuurlijke Ardennen wandeling rondom Solwaster
Harry Boelen, Maastricht
Deze avontuurlijke wandeling, met een lengte van ca. 15 kilometer, die met ca. 2 kilometer is in te
korten, voert u door een van de schilderachtigste gebieden van de Ardennen. Vanuit het dal van de
Hoëgne bij Pont de Belleheid klimmen we omhoog naar Solwaster waar we het riviertje de Statte
oversteken. We vervolgen onze weg naar het riviertje de Sawe om dan langzaam omhoog te klimmen
naar Gospinal met zijn zevenstammige Eik. Dan dalen we af naar Royompré om tenslotte via
avontuurlijke paadjes langs de Hoëgne terug te keren op ons vertrekpunt. De paadjes langs de Hoëgne
zijn vaak smal en modderig maar voor geoefende wandelaars is het goed te doen. Stevige waterdichte
schoenen of laarzen zijn zeer aan te bevelen.
Korte Tour 228
Wandeling rondom Vlodrop
Harry Boelen, Maastricht
Deze ca. 9 kilometer lange wandeling, die in te korten is tot ca. 5 kilometer, voert u door het agrarisch
gebied rondom Vlodrop. Het is een geheel vlakke wandeling over smalle verkeersluwe asfaltwegen en
brede veldwegen. We starten de wandeling in Vlodrop vanaf de parkeerplaats aan de Markt, gelegen
tegenover de St. Martinuskerk.
Standbeeld van Gerard Krekelberg
Natuurgebieden in onze omgeving (93)
Het Dedenborner Wald
Olaf Op den Kamp, Morsbach
Het Dedenborner Wald is een bosgebied in de Eifel en ligt op de hellingen van de heuvelrug
Langerscheid tussen het dal van de Roer in het westen en het dal van de Erkensruhr in het oosten. Het
bestaat uit diverse bosgedeelten die aangeduid worden als Rurberger Wald, Eicherscheider Wald em
Huppenbroicher Wald. Het gebied kent behoorlijke hoogteverschillen, van 385 m in het Roerdal tot 523
m nabij Forsthaus Dedenborn. Daardoor zijn de hellingen behoorlijk steil en daardoor ongeschikt voor
de landbouw. En om deze reden zijn ze van oudsher bebost.
Boerderij bij kasteel Wittem.
Fietstour met Willy (4)
Koeien in allerlei kleuren
Willy de Koning-Bovenhoff, Sittard
Via Marktplaats heb ik een oud boekje gereserveerd in Partij, dat ik wil gaan ophalen.
Het is halverwege september; op een enigszins bewolkte, maar mooie zaterdag.
Met proviand in de fietstas van mijn E-bike zet ik mijn voeten op de pedalen en vertrek.
Vrije vogels
De Merel- Turdus merula
Rens Pepels, Berg aan de Maas
De wetenschappelijke naam Turdus verwijst naar de lijsterachtige vogels. Turdus is Lijster en Merula betekent Merel. Van alle Lijstersoorten zijn Merels de enige waar het geslachtsonderscheid tussen mannetjes en vrouwtjes duidelijk waar te nemen is.
Dit noemt men geslachtsdimorfisme
Jeugd en milieu
Absolutely Free Festival was echt te gek!
Ilse Smits, Sittard
Uw eindredacteur las dit bericht op facebook en wil dit in goed overleg met de schrijfster graag met de lezers delen.
Het toont maar weer dat ook festivalorganisaties milieubewustheid actief stimuleren.
Wilde flora
Parelzaad.
Waar parelt het nootje nog in Zuid-Limburg? (1)
Jan Egelmeers, Heugem en Pierre Grooten, Ransdaal
Bij mij – Jan – is het zaadje voor de natuurliefde o.a. gelegd in de 5e klas (= nu groep 7) van de basisschool. Van de meester mochten we wilde planten meenemen, die hij dan benoemde. Later liep ik met een wandeling van het IVN Schinnen mee. Dit was een traditionele rondwandeling vanuitNagelbeek naar het plateau van Genhout, beter bekend als deelgebied van het Herinrichtingsgebied Centraal Plateau.
Vervolgens liepen we weer omlaag via een holle weg naar Spaubeek. De natuurgids
wees de kenmerkende maar ook zeldzamere plantensoorten in de diverse biotopen aan.
Cultuurhistorie
De vogelverschrikker: sjofele anti-held op s(t)okken
Piet Schuttelaar, Stein
Sinds er gereedschap bestaat, heeft de mens geprobeerd een tastbaar beeld van zich zelf te scheppen. In de vorm van een voorloper van de huidige robot werd er bij de poppen die vogels moesten verjagen, ook naar bewegingen gezocht. Vogels moesten tenslotte ”de mens” herkennen als vijand… Soms kom je de vogelverschrikkers gelukkig weer tegen in de min of meer oorspronkelijke vorm: zoals een
menshoge stropop.
De Engelssprekenden gaan minder ver; zij noemen het kraaienverschrikkers: scarecrows.
Wilde flora
Bezemkruiskruid – Senecio inaequidens
Jan Crijns, Hulsberg
Tien jaar geleden, in de zomer van 2014, maakte ik regelmatig een wandeling langs veldwegen en paden. Altijd kijkend naar wat er groeit en bloeit.
Langs de veldweg, parallel gelegen aan de A-79, ter hoogte van Hulsberg, zag ik het geel bloeiende Bezemkruiskruid, een plant die massaal voorkomt langs veldwegen en op ruwe terreinen.
Toch viel me iets bijzonders op. Namelijk een exemplaar met witbontgekleurde bladeren.
Snavelinsecten
Vuurwantsen zijn bijzondere insecten
Jan van Dingenen, Liempde
In Nederland leven 37 wantsenfamilies met 673 soorten, waarvan 45 aquatisch (in het water), 19 levend op het wateroppervlak en 609 terrestrisch (op het land).
De cijfers komen van het ‘EISkenniscentrum Insecten’.
Andere bronnen geven licht afwijkende getallen.
Poëzie
De Wijngaardslak
Bruine bromtollen in de struiken
klimmen langzaam hogerop
twee tentakels op jun kop
knobbels glanzend op hun buiken
waar het vochtig is, op kalkgrond
tussen Kaardenbol en bladgroen
komen ze uit hun droomseizoen
met windingen op hun huizen rond
altijd dragen ze hun huizen mee
een woning zoeken: hun onbekend
het inbraakgevaar is afgewend
De harde schelp doet mee
met een dekseltje sluiten ze hun huis
na de herfst zijn ze niet thuis.
Gedicht: Tom Becks, Maastricht