Inhoud van het laatste nummer, nr.1-2025



Poëzie

 

Als ik in de winter mijmerend
voor de kachel over mijn tuin
in de zomer droom, denk ik niet
aan slakken, eikenprocessierupsen
en woekerend zevenblad.

 

Als ik op een koude, natte winterdag
over mijn tuin in de zomer droom,
zie ik
dauwdruppels op een grassprietje
zacht glinsterend in de ochtendzon,
borders in vermiljoen en smaragd,
pas geschoren schaapjes in de wei
word ik
bedwelmd door de geur
van vers gemaaid gras,
jasmijn en kamperfoelie
verdoofd door het zoemen
van de bijen in de lindeboom
verlang ik
naar de stilte van een warme
zomeravond, het fluiten van
de merel in de schemering


Gedicht en schilderij van Marij van Aken

3 poezie Marij van Aken

Es de aert kos kalle

 

Oude versterkingen (8) In en rond Maastricht

Hary van Aken, Klimmen

 

Archeoloog Dr. Tom Buijtendorp schreef in 2018 een boek over de Romeinse veldheer Julius Caesar en zijn oorlogen tegen Kelten en Germanen in onze regio. Naar zijn mening speelden de Maasoversteek bij Maastricht en het fort Caestert op de Sint Pietersberg daarbij een centrale rol. Naar zijn mening vormde de doorwaadbare Maas nabij de huidige Servaasbrug, reeds vóór de aanleg van de Romeinse Via Belgica, een verbinding tussen Britannia (Engeland) en Germanië.
Nadien verrees er rond de huidige Onze Lieve Vrouwekerk een Romeins fort, dat tijdens de
Middeleeuwen plaats maakte voor de versterkte stad.

Op Caestert/de Sint-Pietersberg zijn nog sporen van een wal uit de eerste eeuw v. Chr. te vinden

Gladde slang (Coronella austriaca)

Reptielen

 

Monitoring van niet alleen maar reptielen!

John Toonen, Afferden

 

Sinds een paar jaar ben ik als vrijwilliger betrokken bij de reptielenmonitoring in het werkgebied van IVN Maas en Niers in Noord-Limburg.

Reptielen hebben een heel verborgen leefwijze, dat geldt zeker voor de

Hazelworm (Anguis fragilis) en de Gladde slang (Coronella austriaca).

Ik kom ze zelden tegen.
Het zijn prachtige soorten in onze omgeving waar ik wel meer over wilde leren.

Wilde flora – een belicht Dingetje

 

Barnsteen. Fossiele hars

Jan van Dingen, Liempde

 

Vanaf het verre verleden zijn er verrassende ontdekkingen in de natuur opgetekend.

Een daarvan is Barnsteen. Barnsteen of amber is een fossiele hars van een naaldboom. De naam van deze naaldboom is: Pinus succinifera. Een boom die nog nooit iemand heeft gezien. Maar de hars is miljoenen jaren geleden uit de bomen gedropen en daarna versteend. Na het vrijkomen van de lagen met barnsteen is dit in de zee terechtgekomen en vervolgens aangespoeld.

In Europa is barnsteen te vinden op de stranden van de Oostzee ter hoogte van Polen en de Baltische landen! Er zijn overigens wereldwijd nog meer vindplaatsen van barnsteen, maar het is niet duidelijk of daar ook steeds dezelfde naaldbomensoort die amber produceerde. En dus is ook niet duidelijk of de samenstelling van de
Aziatische barnsteen altijd precies hetzelfde is als die van de Europese.

Reconstructie van de barnsteenkamer die in 1711 werd gebouwd. Het origineel is verloren gegaan in de oorlogen

Wilde Flora

 

Mossen (1)

Paul Spreuwenberg, Schaesberg

 

Net als grassen, kent iedereen mossen. Het verschil is, dat de meeste mensen wel de naam van een of
ander gras kennen, denk bijvoorbeeld aan het Riet (Phragmites australis) dat plassen omzoomt, of aan het hoge Pampasgras (Cortaderia selloana) in tuinen, maar geen enkel mos weten te benoemen.

Toch kom je mossen, meer nog dan grassen, overal tegen: tussen de stoeptegels, op daken en bomen, maar ook op de heide, in bossen en moerassen.

Gewoon muisjesmos (Grimmia pulvinata)
Levendbarende hagedis in Rimburg

Reptielen

 

De Levendbarende hagedis (Zootoca vivipara)
Herman Langen, Eygelshoven

 

Wandelend door onze natuur kom ik vaker zaken tegen waar ik echt blij van word. Soms is het
een mooie zeldzame vlinder, een zeldzame bloem, een prachtige kever, of een andere bijzondere
waarneming. Een aantal keren had ik het geluk een bijzondere hagedis te mogen ontdekken: de
Levendbarende hagedis. En gelukkig heb ik tijdens mijn struintochten door het Limburgse land bijna
altijd mijn camera bij de hand.

Rue du Marché

Voetspoor 351

 

De stad Herve en haar coulisselandschap

Hugo Bloksma, Maastricht

 

Via het historische centrum van Herve, provincie Luik (B) wandelt u door een glooiend
coulisselandschap met weidse vergezichten. Het buiten gebruik geraakte spoorwegstation van Herve is
het vertrek- en finishpunt van deze 15 kilometer lange wandeling, die in te korten is tot 13 km. De oude
stad Herve ligt 36 kilometer ten zuiden van Maastricht. Langs de route is geen horeca. Neem daarom
zelf wat te eten en te drinken mee. Parkeren op het parkeerterrein aan de Rue des Martyrs, naast het
oude spoorwegstation, is gratis. Het verkeersbureau van Herve is hier gevestigd. Er is een openbaar
toilet en achter het station, is een brasserie.

Korte Tour 231

 

Het Geleenbeekdal tussen Geleen en Sittard

Harry Boelen, Maastricht

 

Deze ca. 9,5 kilometer lange wandeling, in te korten tot een wandeling van ca. 5.5 kilometer, laat
ons kennismaken met het Geleenbeekdal tussen Geleen en Sittard. De wandeling voert ons onder
andere langs het geboortehuis van Pater Karel, de oude steenfabriek St. Jozef en uiteraard langs de
meanderende Geleenbeek. U vertrekt vanaf het Raadhuisplein in Munstergeleen.

De Ophovenermolen

Natuurgebieden in onze omgeving (96)

 

De Grote watering van Lommel-Kolonie

Olaf Op den Kamp, Morsbach 

 

Nabij Lommel-Kolonie liggen de vloeiweiden van de Grote watering. Deze graslanden kennen een
bijzonder beheer dat bestaat uit het bevloeien van de percelen met slib- en kalkrijk Maaswater.
Hierdoor wordt de vruchtbaarheid van de van oorsprong arme zandgrond verhoogd met als doel
om de hooiopbrengst te verhogen. De vloeiweiden bestaan al sinds 1849 en het ambacht van het
‘wetteren’ (vloeien) is nog veel ouder. Daarom werd het wetteren in 2023 door Unesco als Immaterieel
Werelderfgoed verklaard.

Luchtfoto van de vloeiweiden met in het midden de bovensloot en links en rechts de ondersloten met daartussen de brede onderzoeven en smalle bovenzoeven

Wild zwijn

Fietstour met Willy (7)

 

Fietstocht met veel zoogdieren

Willy de Koning-Bovenhoff, Sittard

 

De vogels hebben het voorjaar al in hun bol en doen hun best om een partner te versieren.

Ik rij met mijn E-bike langs het stadspark van Sittard en geniet van hun gekwetter en gefluit.

Je zult mij nooit zien fietsen of wandelen met oordopjes in, want ik wil niets missen van wat de natuur te bieden heeft.
Bij de Ophovenermolen stap ik even af. Het draaiende waterrad is niet alleen een prachtig gezicht, het is ook een kleine waterkrachtcentrale die constant natuurstroom levert. Na veel regenval is de Geleenbeek een kolkende waterstroom. Vandaag kabbelt de beek rustig zie ik, als ik stroomopwaarts richting Geleen fiets.

 

Vrije vogels

 

De Kuifeend (Aythya fuligula)

Rens Pepels, Berg aan de Maas

 

Het zuiden van de provincie Limburg is niet bij uitstek het gebied waar Kuifeenden massaal voorkomen. In het zuiden en midden van onze provincie komen deze mooie duikeenden minder talrijk voor dan in het noorden van Limburg.

Wilt u Kuifeenden van nabij observeren, dan is de kans groot dat u ze aantreft in het beekje de “Ur” (gemeente Stein), het Julianakanaal ten zuiden van het sluizencomplex
van Born (gemeente Sittard /Geleen) en her en der in park- en stadsvijvers waaronder de “Mulderplas” in Thull nabij Schinnen (gemeente Beekdaelen). In grindplassen komen ze ook voor. Naar schatting verblijven er in Nederland tijdens het broedseizoen 22.000 paren.

Kuifeenden, woerd en eend.

Insecten


Terugblik op het vlinderjaar 2024

Bert Verton, Scheulder

 

Het jaar 2024 gaat zeker niet de boeken in als een goed vlinderjaar. Integendeel, de dalende trend met betrekking tot de aantallen dag- en nachtvlinders heeft zich het afgelopen jaar onverminderd voortgezet.

Zo heb ik in heel 2024 niet één keer een Kleine vos (Aglais urticae) gezien, voorheen nota bene vaak de koploper bij de nationale tuinvlindertellingen. Ook het aantal nachtvlinders loopt helaas steeds verder terug. Waarschijnlijk spelen zaken als klimaat (steeds extremer weer) en stikstof (minder biodiversiteit) hierbij een rol.

Maar genoeg gesomberd nu, want er was regelmatig toch best nog veel moois te bekijken.

Purperen stipspanner (Scopula rubiginata
Dassenburcht (foto: Yvon Smeets)

Nieuws van IVN-afdelingen

 

IVN Beekdalen -Nuth-dassenwerkgroep

Bert Deguelle, Hulsberg

Deze Dassenwerkgroep inventariseert de dassenburchten in
het werkgebied van de IVN afdeling Beekdaelen-Nuth. Vanaf
november tot mei bezoekt een enthousiaste groep vrijwilligers
maandelijks 1 a 2 keer, dassenburchten in de kerkdorpen
Nuth, Wijnandsrade, Vaesrade, Hulsberg en Schimmert,
legt de omvang van de burcht vast en onderzoekt of de
burcht bewoond is.

Van de bestuurstafel

 

Verleden en toekomst

Jos Littmann, voorzitter stichting De Natuurgids

 

Het jaar 2024 is weer voorbij. Wat gaat het snel. En de agenda van 2025 puilt nu al uit van uiteenlopende activiteiten. Daarbij moeten oude gewoontes worden doorbroken en goede voornemens gemaakt. Maar wat is daar in het verleden van terechtgekomen? Met welke verrassingen zijn wij geconfronteerd? Zo hebben velen van ons de nieuwe tijdlijn weer bepaald en de agenda ingevuld.

 

Wij, als bestuur van De Natuurgids, worden steeds verrast door de prachtige artikelen over flora, fauna, fietstochten en wandelingen die de auteurs aanleveren, als ook met foto’s en artikelen die door de lezers worden ingezonden. Natuurlijk gaat er soms iets mis. Wij proberen dit waar mogelijk op te
lossen en hopen ook dat onze trouwe lezers ons dit vergeven.
Zeker als je weet dat het blad De Natuurgids gemaakt wordt door vrijwilligers. Als lezers van De Natuurgids kunnen jullie, zonder te schrijven, een bijdrage leveren. Blijf abonnee, en geef een abonnement cadeau.
Onze goede voornemens als bestuur voor het jaar 2025 zijn: de inhoud van ons blad zo te houden en daar waar nodig te verbeteren. Wij willen ook ons bestuur uitbreiden. Misschien een uitdaging voor jou. Neem contact met ons op. Maar het allerbelangrijkste is: blijf in goede gezondheid in 2025 genieten van De Natuurgids. Wij hopen dit prachtige natuurmagazine nog vele jaren te voor u te mogen maken.

Poëzie

 

De vrouw, het vrouwelijke

 

is de kroon van de boom;
het gefluit van vogels in de vroege ochtend.


De bloem aan de plant,
het blauw in de lucht.


De bocht in de rivier,
de witte wolk aan de hemel.

 

Het schuim op de golven,
de baai aan de kust.

Het zout op het ei,
de hemel op aarde.


Trekt een gordijn rond het ogenblik
en denkt in de buurt van het hart.


Draagt zon, maan en sterren,
in haar goud, zilver en edelstenen.


Tekst: Wiel Hupperets, Maastricht.
Foto & bewerking: Piet Schuttelaar, Stein