Inhoud van het laatste nummer, nr. 6-2020
Lezersfoto’s
In de toekomst willen we de inhoud van de website uitbreiden met
lezersbijdragen, zoals bijzondere foto’s, waarnemingen
en activiteiten.
Stuur Uw bijdragen met korte info naar de eindredacteur
Piet Schuttelaar. Email: gidspiet@ziggo.nl
Solitaire bijen
De Grote Wolbij-Anthidium manicatum
Piet Schuttelaar, Stein
In Nederland komen 4 soorten wolbijen voor: de grote – en de kleine Wolbij alsook de grote– en
kleine Harsbij.
Wildzang
Veldleeuwerik – Alauda arvensis
Jeu Smeets, Venlo
De Veldleeuwerik is een broedvogel van het vrije land met een brede horizon op droge en afwisselend
vochtigere gronden, die een lage gras- en kruiden-begroeiing hebben. Ze hebben een voorkeur voor en karige
vegetatie met open plekken. Ook braakliggend land alsmede wei- en akkerland. Ze kunnen gezien worden als
cultuurvolgers.
Es de aert koas kalle
Drie heerbanen tussen bruggen van Maastricht en
Jülich
Hary van Aken, Klimmen
Vanaf de kerk van Klimmen zie je de flats van Heerlen en boven de skyline de mijnsteenbergen van
Terwiselen en van het Duitse Alsdorf. Achter die laatste heuvel, n.l. in het stadje Jülich, kwamen
niet minder dan drie heerbanen bijeen. Dat betreft de Via Belgica en de Akerweg , niet toevallig
de Romeinse verbindingen, tussen de Maasbrug in Maastricht en de Roerbrug in Jülich. En de
Middeleeuwse Wijnweg blijkt eveneens tussen genoemde bruggen aangelegd te zijn. Dat waren
handels- en legerwegen tussen de Noordzeehavens en de Rijnhaven in Keulen.
Es de aert koas kalle
Graanoogst in de 20e eeuw
Hary van Aken, Klimmen
Ongeveer zeven duizend jaar geleden vestigden zich in Limburg de eerste landbouwers, aangeduid als
Bandkeramiekers. In de loop der tijden ontwikkelden zich ook in de landbouw nieuwe technologiëen in
het productieproces. De grootste verbeteringen of veranderingen deden zich voor tijdens de 20 e eeuw,
waarin de machines hun intrede deden. Velen kijken nu echter nostalgisch terug naar de graanoogst een
eeuw geleden toen de mens en het paard nog het zware werk moesten doen. Ik ben in 1950 geboren en
zag in mijn boerenfamilie tijdens de vijftiger jaren het paard verdwijnen en de tractor oprukken. En velen
met mij genieten tijdens het jaarlijkse Oogstdankfeest in Einighausen van het vroegere boerenleven. Als
u dit leest is de oogsttijd (juli) overigens al voorbij .
Natuurgebieden in onze omgeving (65)
De Luysen
Olaf Op den Kamp, Morsbach
De Luysen vormen samen met het aangrenzende Mariahof een natuurgebied in de Belgische
gemeente Bree. Het 40 hectare grote gebied wordt door de Abeek gescheiden van Nederlandse
Stramproy. De Luysen maken deel uit van het grensoverschrijdende natuurgebied Kempen-Broek
en zijn eigendom van de Belgische natuurorganisatie Natuurpunt. Opvallend zijn de ondiepe
vijvers in het gebied die soms grotendeels met riet verland zijn.
Paddenstoelen
Paddenstoelen en hun naam
Max Bruinooge, Heerlen
Veel paddenstoelen hebben een Nederlandse naam die verwijst naar het magische bijgeloof, of naar geur,
kleur, smaak of vorm en formaat. Ook omdat ze verwijzen naar het afscheiden van sappen zoals melk
(melkzwammen) of teer (teervlekkenzwam) of een combinatie van al die kenmerken. In het verleden heb
ik de echte – en de viltige Judasoor alsook de Oorlepelzwam beschreven.
Wilde flora-een belicht Dingetje
Mannetjes, wijfjes en kleine roze meisjes
Jan van Dingenen, Liempde
Bij het schrijven van de eerdere reeks artikelen over determineren van planten, heb ik vrij veel tijd
besteed aan de man die in 1554 de eerste Nederlandse flora schreef: het “Cruijdeboeck” van Rembert
Dodoens of deftiger Rembertus Dodonaeus. Dodoens worstelde daarbij ongetwijfeld met heel veel
problemen, maar een ervan is in ieder geval duidelijk: de naam van een plant in het Nederlands. We
mogen aannemen dat verreweg de meeste inheemse planten al een naam hadden en zeker de planten
waarvan men vermoedde dat ze een geneeskrachtige werking hadden. Een groot probleem was dat die
namen van plaats tot plaats konden verschillen. En nog storender: dat met één naam in verschillende
plaatsen, een andere plant bedoeld kon worden. Dodoens moest dus steeds eerst duidelijk maken
welke plant hij bedoelde en daarom gaf hij een uitgebreide beschrijving van iedere plant. Bovendien
was zijn boek voorzien van een groot aantal houtsneden van planten die bij de duurdere versies zelfs
met de hand werden ingekleurd.
Voetspoor 316
Door het Diergardtscherwald en de Elmpter Schwalmbruch
Harry Boelen, Maastricht
Deze ca. 15 kilometer lange grensoverschrijdende wandeling, welke met ca. 3.5 kilometer ingekort kan
worden, voert door een zeer afwisselend landschap. In het eerste deel van de wandeling maken we
kennis met de terrassen van het Diergardtscherwald en het natuurreservaat Meerlebroek. Later lopen
we langs en door het prachtige natuurreservaat Elmpterbruch met zijn vele vennen. Het grootste
gedeelte van de wandeling voert over Duits grondgebied. De wegen en paden zijn overwegend goed te
belopen op een enkel modderig stukje na. Begin en eindpunt van de wandeling is de parkeerplaats bij
Herberg De Bos, Bosstraat 115, 6071 PX te Swalmen.
Korte Tour 196
Wandeling vanuit het Belgische Stokkem door Rivierpark Maasvallei
Harry Boelen, Maastricht
Deze bijna 8 kilometer lange wandeling voert ons vanuit het Belgische stadje Stokkem door het
natuurgebied Negenoord – Kerkeweerd. Jarenlang werd het gebied ontgrind. De bron van die grondstoffen
werd gedurende eeuwen aangevoerd en afgezet door de Maas. Nu is het gebied opnieuw ingericht en
teruggegeven aan de natuur. We starten de wandeling bij Maascentrum De Wissen, Negenoordlaan 2, 3650
Dilsen – Stokkem. Vanuit Limburg gemakkelijk te bereiken via het veerpont in Berg a/d Maas.
Orchideeën
Tongorchissen, juweeltjes uit het Middellandse zee gebied
Max bruinooge, Heerlen
Serapias, of tongorchis is een orchideeënsoort die
voornamelijk in het Middellandse Zeegebied te vinden
is. Het geslacht dank zijn naam aan zijn opvallende
tongvormige bloemlip, die qua soort anders van vorm
is. Ze zijn meestal te vinden, afhankelijk van de soort,
op woeste gronden, bermen, kort grazige plaatsen,
droge- en vochtige weiden, tussen struikgewas,
beekoevers en kwelgronden, grazige plaatsen, in lichte
dennen-, eiken- en kastanje bossen en ook op rotsachtige
bodems. De volgende opnames zijn gemaakt
op Kreta in de omgeving en/of van Rethminon in de
maand mei. Ook voor andere orchideeën, en/of flora is
Kreta zeer interessant.
Tuinvogels
Vogelwaarnemingen bij de voedertafel 3 (slot)
Paul Spreuwenberg, Schaesberg
Door dieren en planten de ruimte te geven in je tuin, stimuleer je niet alleen de biodiversiteit, maar
verhoog je je eigen inzichten en kennis en geniet je ook van vele belevenissen en ervaringen.
.
Heemkundige historie
Bloedvaandel en bloedluizen
Hans Hermans, Heerlen
Vanaf 1942 werden Nederlandse Joden gedeporteerd en vermoord. Nazi-Duitstand pakte met meer
dan duizend kampen de uitroeiing grondig aan; er werden meer dan zes miljoen Joden vermoord.
Ik was zes jaar en ‘luistervinkte’ bij de meidoornhaag waar buurman Carl Bähr (1877-1943) en mijn
vader (1905-1983) over de gevaarlijke ideologie van het fascisme praatten.
De Wegh van Meijl op Seven
Huub Kluitmans, Grashoek
Eindelijk is het dan zover, de opening van de Wegh van Meijl op Seven (WvMoS) is aanstaande en mits
coronabeperkingen geen roet in het eten gooien, staat gepland voor zondag 11 oktober 2020 uur tijd nog
nader te bepalen. De openingsactiviteiten zullen worden gehouden vanaf het terrein van de St.
Willibrordusput te Meijel.
Op stap in de regio (15)
Natuur op en nabij de begraafplaatsen van Eygelshoven
Herman Langen, Eygelshoven
Met dit stukje Limburg in mijn eigen dorp heb ik een speciale band. Op de RK Begraafplaats Eygelshoven zijn mijn ouders begraven, alsmede ook mijn opa en oma van moeders kant. Sedert een aantal jaren is het ook mogelijk om op de naastgelegen natuurbegraafplaats te kiezen voor natuurbegraven.
Beide begraafplaatsen worden van elkaar gescheiden door de Boomgaardskuilweg, een holle weg, stijgend naar een plateau met akkers en weilanden, oudere bosgebiedjes en ook veel jonge aanplant. Het gebied is bekend onder de naam “Grote boslocatie”.
