Inhoud van het laatste nummer, nr. 3-2021
Van de bestuurstafel
Noodgedwongen afscheid van kernauteur Hans Hermans
door de eindredacteur Piet Schuttelaar
De auteurs van de edities van De Natuurgids leveren sinds jaar en dag belangeloos en telkens weer, hun bijdragen en delen hun kennis en ervaring met de lezers. Wat is het dan toch fijn om een mens bij leven en welzijn, een mens die het verdient, veren op zijn hoed te steken.
En dat geldt voor alle auteurs van De Natuurgids.
Vanwege de toenemende lichamelijke ongemakken, is er een van de auteurs: Hans Hermans, (de tachtig gepasseerd) die zich nu zich genoodzaakt voelt, afscheid te nemen van ons team.
Wilde flora-een belicht Dingetje
Bij de kardinaalsmuts gebeurt nog eens wat
Jan van Dingenen, Liempde.
Kardinaalsmuts is bij ons een inheemse struik en wordt zo’n drie meter hoog. De struik is niet
zeldzaam in Nederland, maar wordt hier ook gekweekt voor siertuinen. Kardinaalsmuts verliest het
blad in de winter en dus maakt de struik in het voorjaar nieuw blad. Het is niet ongebruikelijk dat
een paar weken later rupsen de plant volledig kaal vreten en vervolgens volledig inspinnen! Weer
een maand of wat later staat kardinaalsmuts weer vol in blad en in bloei met trossen witte, wat
groenige bloemetjes! Aan het einde van de zomer heeft de struik vreemde rossig rode vruchten
met grote fel oranje zaden erin en bruinrood verkleurende bladeren. En toch valt kardinaalsmuts
niet op! Werkelijk een prestatie!
Es de aert koas kalle
Romeinse heerbaan van Maastricht naar Trier (2)
Hary van Aken, Klimmen
Oeslingerbaan of Limburgerstraat.
Verondersteld wordt dat de Middeleeuwse Oeslingerbaan van Maastricht richting Ardennen een
Romeinse oorsprong bezit. Oesling is een vroegere benaming van de streek rond Trier. In Cadier
en Keer staat deze oude route nog bekend als Limburgerstraat ofwel de weg van Maastricht naar
de hertogelijke burcht van Limbourg. En bij de Baraque Michel zijn resten gevonden van de Via
Mansuerisca, die in het jaar 670 de grens bepaalde van de abdij van Stavelot/Malmedy. Deze weg
bepaalde op vele plekken tevens de Middeleeuwse grenzen van parochies en graafschappen en is
om die reden van groot historisch belang. Hij heeft voor een groot deel de tand des tijds doorstaan
en vertoont tussen Cadier en Noorbeek het karakter van een veldweg, andere delen veranderden
zelfs in drukke verkeerswegen. Na jarenlange studie kan ik de route van Mr. Hardenberg
bevestigen, behalve rond Keer. We volgen nu de route.
Waterbeheer
IVN werkt mee aan het nieuwe
waterbeheerprogramma van Waterschap Limburg
Joost Oude Hengel, Waterschap Limburg
Elke zes jaar leggen waterschappen het beleid en de aanpak vast, dat nodig is om watertaken goed te
kunnen uitvoeren. Dat gebeurt in het zogeheten waterbeheerprogramma (WBP). Waterschap Limburg
vindt het belangrijk dat plannen met en voor de omgeving tot stand komen. Daarom heeft het waterschap
samenwerkingspartners en inwoners uitgenodigd mee te werken aan het nieuwe waterbeheerprogramma
2022-2027. Zo ook IVN Limburg. Een gesprek met Sylvia Spierts (senior projectleider IVN) en
Arnold Jansen (Dagelijks Bestuur Waterschap Limburg) over de boodschap die IVN Limburg het waterschap
heeft meegegeven. En hoe het IVN het participatieproces van het nieuwe waterbeheerprogramma
heeft ervaren.
Natuurgebieden in onze omgeving (70)
Urdenbacher Kämpe
Olaf Op den Kamp, Morsbach
Aan de zuidrand van Düsseldorf, vlakbij het uitgestrekte park van Schloss Benrath, ligt langs de Rijn een
fraai natuurgebied, de Urdenbacher Kämpe met een oppervlakte van 400 hectare. Het bestaat uit een
oude Rijnmeander, vochtige graslanden, broekbossen, ooibossen, hoogstamboomgaarden en akkers. Dit
deels nog oorspronkelijke rivierenlandschap is een refugium voor zeldzame flora en telt in totaal ruim 400
verschillende soorten planten. Dit komt met name doordat de oorspronkelijke dynamiek van overstromingen
in voor- en najaar nog behouden zijn.
Wonderlijke natuur- en cultuurontdekkingen
IJsland
Nanny Bierkens-Brouwers, Zegge (Noord Brabant)
Samen met mijn man genoot ik enige jaren geleden, in de maand augustus, van een 11-daagse
vakantierondreis door IJsland. Een bijzondere vakantie met elke dag nieuwe avonturen. IJsland
is een eilandstaat ten noordwesten van het Europese vasteland. Het wordt omringd door de
Atlantische Oceaan in het zuiden, de Straat van Denemarken in het westen en de Groenlandzee,
een deel van de Noordelijke IJszee, in het noorden. Het noordoosten van het land ligt net binnen
de poolcirkel. De hoofdstad is Reykjavik. Met het bevolkingsaantal van ruim 364.000 en een
oppervlakte van 103.000 km² is dit het dunst bevolkte land van Europa. Het eiland is ongeveer 2,5
keer zo groot als Nederland.
Vrije vogels
De blauwe reiger
Piet Schuttelaar, Stein
Een koude ochtend in februari. Aan de rand van
het weiland kijken enkele hoogstamfruitbomen,
als oude, grijze en kale wachters onverstoorbaar
uit over het gebied. Vrolijk fladderende vrijbuiters
vliegen van hier naar daar en maken zich op voor
de belangrijkste periode van het jaar: de lente en
de tijd om voor nageslacht te zorgen. Een blauwe
Reiger wiekslagt traag boven de wei, om op zijn
kille knekelpoten, dicht bij mij te landen.
Voetspoor 321
Wandeling tussen Nuth en Wijnandsrade
Harry Boelen, Maastricht
Deze ca. 15 kilometer lange wandeling voert u door een zeer afwisselend gebied rond de plaatsen Nuth
en Wijnandsrade. We starten de wandeling vanuit Nuth om via het Geleenbeekdal en de buurtschappen
Laar en Swier naar Wijnandsrade te wandelen. Via het buitengebied van Hulsberg en Aalbeek bereiken
we het fraaie beekdal van de Platsbeek. We wandelen door het Landgoed Puttersdael, door holle wegen
en kunnen genieten van monumentale boerderijen en fraaie vakwerkhuizen. Het vertrekpunt voor de
wandeling is de grote parkeerplaats bij het kerkhof, gelegen achter de kerk van Nuth aan de
Slagboomsweg.
Korte Tour 201
Afwisselende wandeling vanuit Lemiers
Harry Boelen, Maastricht
Deze ca. 10 kilometer wandeling, in te korten tot een wandeling van ca. 5 kilometer, voert ons eerst over
veldwegen naar het pittoreske dorpje Holset. Vervolgens gaan we bergopwaarts naar het Holsetterbos. Na
een lus door dit bos dalen we, via mooie holle wegen en langs weilanden en akkers, af naar de buurtschap
Harles. Het laatste stukje brengt ons langs de Hermansbeek weer terug op ons startpunt in Lemiers. We
starten de wandeling vanaf de parkeerplaats naast de kerk, gelegen aan de straat met de naam Oud Lemiers.
.
Wilde flora en fauna in Limburg
Nieuw record: ruim 200 soorten planten en dieren
voor het eerst gespot in Limburg in 2020
Olaf Op den Kamp, Natuurhistorisch Genootschap in Limburg & Martine Lemmens,
Observation International.
Het Natuurhistorisch Genootschap had zich in 2020 tot doel gesteld om meer dan 10.000 soorten
binnen één jaar in de provincie Limburg waar te nemen. Dat leek een zeer ambitieus doel want wie kent
zoveel soorten bij naam? Bovendien was het zo dat er gemiddeld slechts 7.000-8.000 soorten in een jaar
worden waargenomen. Daarom werden er allerlei middelen ingeschakeld om de eindstreep te halen. Zo
werd de app Obsidentify ingezet. Met deze app, die gekoppeld is met Waarneming.nl, kunnen 22.000
soorten herkend worden. Daardoor kan iedere wandelaar of natuurliefhebber de meeste in Nederland
en België voorkomende soorten op naam brengen door er eenvoudigweg een foto van te maken en
deze toe te voegen aan de app of op Waarneming.nl. De herkenningssoftware doet de rest, soms
geholpen door enkele soortenexperts. Ook werkten de diverse studiegroepen van het Natuurhistorisch
Genootschap mee, evenals heel veel andere vrijwilligers. Veel speciaal geplande excursies en
evenementen konden vanwege de beperkingen door Covid-19 helaas niet doorgaan. Toch mag het
resultaat er zijn, momenteel staat de teller op 10.179 soorten, waarvan er 215 niet eerder werden gespot
in deze provincie. Omdat er ook veel ‘moeilijke’ soorten (zoals allerlei alleen door onderzoek aan de
genitaliën of op dna te onderscheiden insectensoorten) zijn gevonden, waarbij het ouderwetse
‘handwerk’ van determineren met tabellen en een binoculair nog nodig is om de juiste soort vast te
stellen, komen er nog regelmatig nieuwe waarnemingen binnen.
De Natuurgids
Mens en Natuur
Ommetje Brunssummerheide – waarnemen
Max Bruinooge, Heerlen
Waarom wandelen we? Wandelen is gezond wordt er gezegd, goed voor ontspanning of prestatie.
Gaan we voor deze laatste, dan is het vaak voor een medaille, een beker of een prijs. Ook betreft het alsdan een bepaalde afstand, een eendaagse, meerdaagse of een bepaalde route of met een thema, bv “het Pieterpad” of Kennedymars en nog vele andere.
Beperken we ons tot de ontspanning; dan is het genieten van de natuur naar geur en kleur en onze waarnemingen met het gehoor en gezichtsvermogen.
Wilde Flora
Stinkende Gouwe. Wrattenkruid met bakkebaarden
Piet Schuttelaar, Stein
Stinkende gouwe, ook wel wrattenkruid genoemd, is een algemeen voorkomende vaste, behaarde plant
uit de papaverfamilie, die voor velen van ons als onkruid groeit in wegbermen, onder struweel, en op
ruige, stikstofrijke en kalkhoudende plekken. Ze sieren weer het Limburgse land met hun gele bloemen en
grijze bakkebaarden. De bloei gaat door van half april tot in de herfst.
Op stap in de regio (20)
Duits grondgebied tussen Rimburg en Merkstein. (1)
Herman Langen, Eygelshoven
5 Februari 2021. Ik zit voor mijn pc. Muziek van Pink Floyd, “Delicate Sound Of Thunder”, streelt mijn oren. Mijn vingers bewegen de letters van het toetsenbord. Het is geen gemakkelijke periode in het leven van ons allen.
Corona beheerst het leven van alledag. Gelukkig zijn mijn echtgenote Susanne en ikzelf nog niet besmet geweest. En dat willen wij graag zo houden. Ook voor alle lezers van de Natuurgids: Blijf gezond!
Onze kinderen wonen niet in de buurt. Wij hebben hen al maanden niet meer gezien. Videobellen is leuk, maar neemt het gemis niet echt weg.
Veel van de vrijwilligerswerkzaamheden zijn voorlopig opgeschort. Dus wandel ik momenteel vaker; soms met slechts 1 metgezel. De laatste weken heb ik mijn voetstappen vaak gezet in een gebied in de buurt van mijn woonplaats Eygelshoven: Het gebied tussen Rimburg en Merkstein.
