Inhoud van het laatste nummer, nr.4-2025
Poezie
Vakantie-scherven
De warmte springt op
uit de rossige poedergrond.
Een hagedis zwiept onder een steen.
De hitte hangt als een omgekeerde piramide
boven het land.
Palmbomen, zonnebomen,
filteren het licht.
Een fontein van slanke, spitse bladeren
in streng symmetrische orde gezet.
Vederlichte pijnbomen
raken nauwelijks de grond.
Speelden met het ochtendgoud,
splijten het licht bij elke naaldentros.
Bomen en aarde zijn nu lichter dan de hitte.
De volle zomer-ik glorieert aan de hemel.
Besprenkelt de kust van Valencia
met zijn fijnste droppels: sinaasappelen,
koel en zoet.
Vrucht van boven en beneden.
Es de aert kos kalle
Oude versterkingen (11) in en rond Eijsden
Hary van Aken, Klimmen
De kastelen van Gronsveld en Rijckholt
De kastelen en hoven van Eijsden, Caestert, Breust, Oost en Maarland.
We volgen de Maas en de heerbaan van Maastricht naar Luik en passeren in en rond Eijsden talrijke voormalige hoven en kastelen. Dit gebied was in handen van diverse
grondheren en blijkbaar brachten de vruchtbare akkers zoveel geld op dat men er dure versterkte hoven kon oprichten.
Bovendien lag Eijsden vrij hoog boven het overstromingsgebied van de Maas. Het natte winterbed van de Maas bleef echter ook tot nu toe onbewoond.
Naast de twee nog bestaande laat Middeleeuwse kastelen, herinneren de hofbenamingen in Eijsden, Caestert, Breust, Oost en Maarland aan de vroege Middeleeuwen (vóór 1000). Verder bevindt zich nabij kasteel Eijsden onder de grond nog een Romeins verleden.
De voormalige Vroenhoven bij de kerken van Eijsden en Breust vormen al meer dan duizend jaar het centrum van de twee in elkaar gegroeide gemeenschappen.
Cultuurhistorie
Sjtaegelkes en weie-meulekes
Piet Schuttelaar, Stein
Vroeger ontstonden voetverbindingen wanneer mensen met of zonder dier de kortste weg wilden lopen om op hun bestemming te komen.
Ze liepen vaak over akkers en door weilanden, naar markten,dorpen en steden, maar ook naar kerken, begraafplaatsen, scholen, herbergen en pelgrimsoorden.
Wilde flora – een belicht Dingetje
Een akker lelies
Jan van Dingen, Liempde
De eerste keer dat deze akker in Liempde me echt opviel was in de zomer van 2023. Ik wandelde niet ver van mijn woonplaats en kwam langs een grote akker waar planten werden gekweekt die ik op dat moment niet kon thuis brengen.
Ze stonden er al zeker een jaar, misschien nog langer en inmiddels waren het forse planten, ongeveer een halve meter hoog, met vrij donkere, groene bladeren, die eindigden in een punt.
Het blad voelde een beetje leerachtig aan. Waarschijnlijk geen veevoer. Voor sierplanten leek me het perceel veel te groot. De planten stonden op vrij forse ruggen die duidelijk goed onderhouden werden!
Klimaat en biodiversiteit
Mogelijke invloed van klimaatverandering bij Bevers (Castor fifiber) en Fort Eben Emael
Willy de Koning-Bovenhoff, Sittard
Klimaatverandering, we kunnen het niet ontkennen. We merken het aan veel dingen, in onze tuin en in
de natuur. Heeft het ook invloed op het leven van Bevers vraag ik me af? Ik ben geen wetenschapper,
maar ik denk het wel. Dat baseer ik op wat we allemáál kunnen waarnemen, namelijk: perioden met
extreme regenval, lange droge perioden en het feit dat grassen, kruiden, struiken, planten en bomen
eerder groen zijn en langer groen blijven.
Cultuurhistorie
De biechtstoel
Piet Schuttelaar, Stein
In abdij Val–Dieu in Aubel (B) wandel je door het parkje (of omgeving), eet je in het restaurant een
kaasje en drink je misschien een abdijbiertje. Maar bezoek dan ook de Abdijbasiliek van Onze Lieve
Vrouw (B). Bij een dergelijke bezoek steken Rietje en ik trouw een kaarsje op en vragen “daarboven”
aandacht voor familie, vrienden, kennissen die wat goddelijke steun kunnen gebruiken. Ik was onder de
indruk van de prachtige, houtgesneden biechtstoelen, maar dat riep tevens herinneringen op….
Voetspoor 354
Wandeling over de rivierduinen van Landgoed de Hamert
Agnes Leijen, Nuenen
Landgoed de Hamert ligt in Noord-Limburg tussen Arcen en Wellerlooi, begrensd door de Maas aan de
ene en Duitsland aan de andere kant. Het landgoed is onderdeel van het uitgestrekte Nationaal Park de
Maasduinen. Je vindt er rivierduinen, heidevelden, vennen, hoogveengebieden, bossen, akkers en het
snel stromende en meanderende Geldernsch-Nierskanaal. Doordat het gebied het jachtterrein was van de
kasteelheren van Heerlijkheid Well is het relatief goed beschermd gebleven.
Wandelafstand:15 km. Startpunt: Parkeerplaats bij Jachthut Op den Hamer, Twistedenerweg 2, 5856 CK
Wellerlooi. Vlakbij ligt bushalte “Wellerlooi, Walbeckerweg”. Bij het begin van de route en halverwege is
horeca aanwezig (check de openingstijden).
Korte Tour 234
Wandeling vanuit Swalmen naar het Swalmdal
Harry Boelen, Maastricht
Deze ca. 9 kilometer lange afwisselende wandeling, in te korten tot een wandeling van ca. 5 kilometer,
brengt ons eerst naar kasteel Hillenraad, een van de mooiste kastelen van Limburg. Daarna brengen
brede boswegen ons naar het dal van de Swalm waar we kunnen genieten van de slingerende
bospaadjes langs de meanderende rivier. We komen onderweg vele rustbanken tegen, evenals veel
borden met interessante informatie over de omgeving. We starten de wandeling vanaf de Markt in
Swalmen.
Overhangende boom over de Swalm
Natuurgebieden in onze omgeving (99)
Dauner Maare
Olaf Op den Kamp, Morsbach
In de Vulkaan-Eifel liggen ten zuiden van Daun 3 bijzondere meertjes. Het zijn zogenaamde Maare,
restanten van de vulkanische activiteit in de Eifel. Ze dragen de namen Gemündener Maar, Weinfelder
Maar en Schalkenmehrer Maar. Elk Maar heeft zijn eigen karakter, waarbij het eerste met een kraag van
bos is omgeven, het tweede omzoomd wordt door een bremheide en in het laatste boomgaarden en
een dorpje liggen. De flora en fauna zijn daardoor per Maar verschillend.
De stier van Potter?
Fietstour met Willy (10)
Reptielen en amfifibieën
Willy de Koning-Bovenhoff, Sittard
Het is eind juni en het wordt een warme, half bewolkte dag. Er kan een buitje vallen, maar dat is geen
reden om thuis te blijven. Na de koffie stap ik op mijn E-bike. Als ik onze woonwijk uitrij ben ik meteen in
Duitsland. Na Tüdderen en Havert bevind ik me weer heel even in Nederland, in Spaanshuisken.
Vrije vogels
Aalscholver (Phalacrocorax carbo)
Wiel Felder, Bocholtz
Begin april 2025 verbleven we een week op camping aan de Groene Papegaai in Hoogerheide, Noord Brabant, bij het natuurgebied Kalmthoutse Heide. Voor onze caravan lag een visvijver.
Toen hier een Aalscholver kwam vissen en hij onder het water verdween heb ik me met fototoestel aan de rand van de vijver geïnstalleerd. Een tijdlang kon ik een en ander
observeren.
Wilde flora
Mispel. Een oude mispelboom in een parkje (3 en slot)
Pierre Grooten, Ransdaal en Sjeng Jehae,Vijlen.
Van nature groeit de Mispel als een struik. Door veredeling zijn er echter ook meerdere varianten van
deze soort als boom opgekweekt. Een historisch exemplaar hiervan staat nog steeds in de voormalige
publiekstuin van Huys de Dohm in Welten (Heerlen).
Vrije vogels
De Oeverzwaluw (Riparia riparia)
Rens Pepels, Berg aan de Maas
Eind maart, begin april arriveren de eerste Oeverzwaluwen in onze contreien,
iets eerder dan de Huiszwaluwen (Delichon urbica) en de Boerenzwaluwen (Hirundo rustica). Deze drie soorten zijn de enige echte Zwaluwen die in Nederland verblijven.
Wilde flora
Gaspeldoorn – Ulex europeus
Herman Langen, Eygelshoven
Rara, bloeiende Brem in de winter? Dat kan toch niet? Het is 5 januari 2020.
Ik ben met een groep IVN-ers onderweg op de Brunssummerheide.
Op enige afstand van ons vormt een kleine geelbloeiende struik een beeld op ons netvlies. Eenmaal dichtbij weten wij het zeker: Dit is geen Brem (Cytisus scoparius)! Brem, Stekelbrem (Genista anglica) en Duitse Brem (Genista germanica) uitgezonderd, heeft geen doorns.
En al snel komen wij tot de overtuiging dat wij hier te maken hebben met Gaspeldoorn
Wilde flora
Mossen (4)
Paul Spreuwenberg, Schaesberg
In deze bijdrage ga ik dieper in op de Veen-, Lever- en Hauwmossen en bomen, die als gastheer fungeren.
Veenmossen (Sphagnum) vormen een aparte groep van de bladmossen.
De bouw van veenmossen wijkt op een aantal punten erg af van die van de slaapmossen. Punten van overeenkomst zijn dat veenmossen, net als slaapmossen, een bebladerde hoofdstengel hebben, die is bezet met eveneens bebladerde zijtakjes. Bij de veenmossen staan deze zijtakjes echter
niet los van elkaar, maar in bundels. Wat als eerste bij de groeivorm van veenmossen opvalt is, dat deze gebundelde zijstengeltjes aan de top van de hoofdstengel zo dicht bij elkaar groeien, dat ze een “kopje” vormen.