Inhoud van het laatste nummer, nr.7-2021
De duistere wereld van de nachtvlinders (4)
Nachtvlinders in de herfst
Bert Verton, Scheulder
Vanaf oktober/november loopt het vlinderseizoen ten einde, althans wat betreft de dagvlinders.
Nachtvlinders kun je echter ook nog in het najaar en zelfs in de winter blijven zien. Natuurlijk zijn er dan
minder vlinders dan in de zomermaanden, maar sommige soorten weten juist goed te gedijen wanneer het
wat kouder wordt. Het gaat dan vooral om macrovlinders zoals spanners en uilen. Deze keer maken we kennis
met een aantal van die herfstsoorten. Alle foto’s heb ik de afgelopen jaren in de eigen tuin gemaakt.
Diana-uil
Close up van gecultiveerd vingerhoedskruid in mijn tuin. Weinig verschil met de wilde vorm.
Wilde flora-een belicht Dingetje
Vingerhoedskruid: fraai, geneeskrachtig en giftig
Jan van Dingenen, Liempde.
Vingerhoedskruid (Digitalis) is een fraaie, maar giftige inheemse wilde plant in ons land en in een
groot deel van Europa. De plant wordt ook als sierplant gebruikt in de tuin en werd eeuwenlang
gekweekt om er medicijnen uit te maken: digoxine of digitoxine. Het medicijn werkt uitstekend
tegen hartfalen, maar de dosering luistert erg nauw. Het schijnt nog steeds gebruikt te worden.
Es de aert koas kalle
Oeslingerbaan 6, Maastricht/Trier
Hary van Aken, Klimmen
Na Prüm gaat de Oeslingerbaan over in de Keulse baan (Via Traiana) naar Trier.
Abdij van Prüm:De abdij van Prüm werd opnieuw gesticht in het jaar 752 door de ouders van Karel de Grote. Evenals bij de abdij van Karden a.d. Moezel koos men de helling bij de monding van een beek in de Rivier (oude heilige plek?) als locatie. Tevens was hier sprake van een oude oversteek van de rivier de Prüm, zoals in Karden. De Keltische hoogteburcht, niet ver van die plek, duidt op bewoning vóór de komst van de Romeinen.
En aangezien de nederzetting nog steeds dezelfde naam bezit als de rivier, mag je concluderen dat het stadje
meer dan 2000 jaar oud is.
De hoogteburcht van Schönecken (foto Hary van Aken)
Nieuw reusachtig vakantiepark in Euverem(Gulpen/Wittem).
Leefomgeving
Ernstige aantasting van ons Limburgse landschap
Hary van Aken, Klimmen
Eerder verschenen kritische artikels in De Limburger over de enorme blokkendozen c.q.
bedrijfsloodsen langs de Limburgse snelwegen. In dat kader vond er onlangs in Maastricht een
groot protest plaats tegen een geplande megaloods. En in Euveren (gemeente Gulpen/Wittem)
verrees een enorm vakantiepark in het prachtige heuvellandschap.
Natuurgebieden in onze omgeving (74)
De Platte Bosschen
Olaf Op den Kamp, Morsbach
Tussen Baneheide en Nyswiller ligt aan de rand van het Selzerbeekdal een boscomplex dat de naam Platte
Bosschen draagt. Dit bos bestaat deels uit oorspronkelijke oude bossen, maar ook voor een vrij recent op
een voormalige stortplaats aangeplant bosgedeelte. In het bos liggen enkele voormalige kleinschalige
grindgroeves en aan de rand ervan ligt een klein kalkgrasland.
De Sleedoornpage behoort tot de kleine pages
Tweekleppige schaaldieren
Mosselen uit zoet water
Jan van Dingenen
Soms vind je de schelpen van een grote mossel bij vennen, rivieren en beken: de zwanenmossel. Ik zie ze niet vaak, maar ik heb iedere keer als ik er een vind, weer het gevoel dat die beestjes geweldig verdwaald zijn in zo’n beekje of in een vennetje. Ze zijn natuurlijk altijd dood, want om ze levend te zien moet je onder water en in de modder zoeken. Maar ook dood zijn ze nog imposant: de schelpen zijn 10 cm of meer en ze schijnen soms 20 cm te halen! Als je dat vergelijkt met de zoutwater mossel die we eten: die haalt zo’n 5-7
cm! De mosselen die wij eten komen dus uit zee en niet uit vijvers zo’n honderd kilometer landinwaarts. Ik heb de eerste keer moeten zoeken hoe deze grote zoetwater mosselen heten en ik vroeg mij toen ook af of ze eetbaar waren. Dat laatste weet ik nog steeds niet zeker: waarschijnlijk wel maar niemand doet het dus ze
zullen wel niet erg lekker zijn.
Zoutwatermosselen In Frankrijk aan zee bij eb zie je dat gewone mosselen slierten vormen op de rotsen
Een van de vele vennetjes
Voetspoor 325
Wandeling vanuit Grathem naar de Beegderheide en het Landgoed Exaten
Harry Boelen, Maastricht
Deze geheel vlakke wandeling voert ons eerst via veld-, gras- en boswegen naar de Beegderheide met
zijn prachtige vennen en heidelandschappen. De wandelaars voor de lange route steken dan de drukke
Baexemerweg over om vervolgens te genieten van de rust en de machtige oude bomen van het
landgoed Exaten. Via het beekdal van de Haelensebeek keren we terug op ons uitgangspunt. Na een
regenperiode kan het, met name langs de Haelensebeek, behoorlijk modderig zijn. De wandeling heeft
een lengte van ca. 16 kilometer maar kan naar believen ingekort worden tot wandelingen van ca. 11
kilometer of ca. 6 kilometer. We starten de wandelingen vanaf het Kerkplein 6096 AK in Grathem waar
ruime parkeermogelijkheden zijn
Korte Tour 205
Dwalen over de Tevenerheide
Harry Boelen, Maastricht
Deze ca. 10 kilometer lange wandeling, welke is in te korten tot een wandeling van ca. 6 kilometer, voert
u over de Tevenerheide, een natuurreservaat van 450 hectare op Duits grondgebied tussen Brunssum
en Teveren. Het landschap is zeer afwisselend met zijn heidevlakten, graslanden, moerassen en bossen
bestaande uit eiken, beuken, berken en naaldbomen. Het meest bekend is de Teverenerheide echter
vanwege zijn vele vennen, vijvers en meren, zoals o.a. de Kiefenersee en Christopherussee en zijn oude
groeves die heringericht zijn als natuurgebied. De wandeling voert u over goed begaanbare wegen en paden.
Ondanks dat er weinig hoogteverschillen zijn kunnen we toch regelmatig genieten van fraaie uitzichten.
Op weg naar de top
.
Menselijke geschiedenis
Prehistorie I: ijstijden – löss
Lei Amkreutz, St.-Geertruid
Inleiding
Een van de voor Corona bezochte Dank-je-wel-dagen voor de medewerkers van de Natuurgids werd
gehouden in Kerkrade. Wij brachten o.a. een bezoek aan de steenfabriek van het familiebedrijf Linssen B.V.
aan de Drievogelstaat. (zie het artikel van Olaf op den Kamp in De Natuurgids no.8 blz. 283 uit 2019). In
tegenstelling tot veel steenfabrieken, die stenen vormen uit rivierklei, vormt en bakt het bedrijf van Linssen
als een van de weinigen de stenen voornamelijk uit löss. Daar deze grondstof buiten bouwprojecten niet
meer uit groeves in onze regio voorhanden is, wordt de löss uit Duitsland aangevoerd. Terwijl wij langs de
grote op het terrein gestorte voorraad liepen en de verwerking ervan in het bedrijf volgden, kwam ik
steeds meer onder de indruk van deze stof. Waarom komt hij in onze regio zo veelvuldig op allerlei plaatsen
voor. Het toeval wilde dat ik al eerder speelde met de gedachte om over bovenstaande titel een artikeltje te
schrijven en op het moment dat ik bij de rondleiding de vraag hoorde stellen: “Waar komt de löss eigenlijk
vandaan” was de opzet geboren. Tegelijkertijd speelde ik ook met de gedachte een artikeltje te schrijven
over enkele andere de Limburgse prehistorische archeologie betreffend te schrijven. Omdat de materie
nogal uitgebreid is maar ook min of meer met elkaar verbonden, wil ik deze in drie afleveringen aanbieden:
Prehistorie I: ijstijden – Löss
Prehistorie II: oude steentijd _ steen Venray
Prehistorie III: eerste boeren – stenen van Stein
Mammoeten : (Historiek online geschiedenis)
Oehoevallei
Op stap in de regio. (22)
De ENCI-groeve in Maastricht
Herman Langen, Eygelshoven
Is tijdreizen mogelijk? Jazeker! De “tijdmachine” staat in Maastricht. In amper enkele minuten reist
u naar een tijd die minstens 66 miljoen jaar geleden is. Waar in Maastricht? Vanaf de parkeerplaats
bij Chalet Bergrust aan de rand van de Sint-Pietersberg doet u er te voet ongeveer 15 minuten over
om deze tijdmachine te bereiken.
Plooivoetstuifzwam-Calvatia exipolifermis.
Paddenstoelen
Paddenstoelen in elk seizoen
Max Bruinooge, Heerlen
De paddenstoelen worden meestal geassocieerd met het najaar; ze zijn echter het hele jaar te vinden,
afhankelijk van soort, weersomstandigheden en biotopen. Er zijn ook meerjarige paddenstoelen
zoals de tondelzwammen. Vindplaatsen zijn: loof- en naaldbossen, parken en tuinen, struwelen, hooien
weilanden, grazige- en beboste paden en op diverse bodems, strooisels, liggende en begraven
dode takken, bomen en stronken. In deze bijdrage enkele paddenstoelen uit het foto/dia archief.
Cultuur en heem
Calvaire, de Drie Beeldjes in Valkenburg
Piet Schuttelaar, Stein
Zuid Limburg is niet alleen goed bedeeld met bijzondere flora en fauna, maar er liggen ook prachtige
romantisch geschakeerde vakwerkhuizen, monumentale hoeven en kastelen. Meanderende heldere
riviertjes slingeren door het heuvelland en kapelletjes en veldkruisjes met streekeigen teksten en soms
diepgaande betekenissen zijn een belangrijk onderdeel van onze cultuur. Zo is er ook de enige Calvariegroep
die Nederland onder de blote hemel rijk is: de Drie Beeldjes in Valkenburg aan de Geul
De Drie Beeldjes